Beschrijving
Amandelbloesem, 1890
Hier schilderde Van Gogh een van zijn lievelingsonderwerpen: grote bloeiende takken tegen een blauwe lucht. Omdat de amandelboom, waar de amandelbloesem aan groeit, al vroeg in het voorjaar bloeit, staat het een symbool voor nieuw leven.
Voor het onderwerp, de scherpe omlijningen en de plaatsing van de boom in het beeldvlak liet Van Gogh zich inspireren door de Japanse prentkunst. De beste prentmakers konden de meest triviale onderwerpen een vreemde, fascinerende schoonheid geven. Ook was er een duidelijk gevoel voor natuurlijke vormen en decoratieve patronen in te vinden. Het was een openbaring voor schilders zoals Van Gogh. Europese schilders die een uitweg zochten uit de conventies van de westerse kunst. Schilders konden zich door het Japanse werk bevrijden van de klassieke traditie. Van het gezag van de oude meesters.
In Amandelbloesem manifesteert de Japanse stijl zich in de hele opzet van het schilderij. In de vlakke vormen en zware contouren, en het ontbreken van schaduwen.
Het schilderij was een cadeau voor zijn broer Theo en diens vrouw Jo die een zoon hadden gekregen: Vincent Willem van Gogh. In de brief waarin hij het goede nieuws meedeelde, schreef zijn broer Theo: ‘Zoals we je hebben gezegd, vernoemen we hem naar jou en ik spreek de wens uit dat hij even vasthoudend en even moedig wordt als jij.’ Voor de familie Van Gogh was en bleef Amandelbloesem altijd het meest dierbare werk. Vincent Willem zou later het Van Gogh Museum oprichten.
NB elk exemplaar is handgemaakt en daardoor anders, maar het eindresultaat is hetzelfde.
Over Vincent van Gogh
Vincent Willem van Gogh (1853-1890) streefde naar een symbolistische, expressieve stijl. Voor hem was kunst een middel tot persoonlijk geestelijke gezondheid. Hij werd pas in 1881 kunstenaar en zag dat echt als roeping. Hij maakte meer dan 800 schilderijen in de 9 jaar dat hij schilder was. In 1890, pleegde hij zelfmoord na enkele perioden van krankzinnigheid en een vrijwillig verblijf in een psychiatrische kliniek. De kwelling die Van Gogh ervoer is onderdeel van een van de meest uitvoerig terug te lezen ervaringen van een kunstenaar. Dit was dankzij de brieven die hij uitwisselde met zijn broer Theo. Deze zijn allemaal bewaard, en een groot deel is terug te lezen in het Van Gogh Museum.
Van Gogh had theologie gestudeerd en was voor zijn kunstenaarschap hulppredikant in de Borinage in België. Toen hij zijn schilderkunst ontdekte, vond hij eindelijk vervulling in zijn werk. Ieder schilderij werd een kreet in zijn strijd om zijn heftige, gefrustreerde emoties uit te drukken. ‘Af en toe heb ik een vreselijke helderheid,’ schreef hij in 1888. ‘Ik ben me niet meer bewust van mezelf, en het schilderij verschijnt me als in een droom.’ Kronkelende vormen en een heftig geëmotioneerde penseelvoering geven met bijna hallucinerende kracht uitdrukking aan de stuiptrekkingen van zijn gekwelde gevoeligheid voor de angst en het gevoel van onzekerheid die hem dreigden te overspoelen.
Postimpressionisme
Van Gogh was onderdeel van de stijl Postimpressionisme. Dit is een zeer brede term die wordt gebruikt voor veel kunst die tussen 1880 en 1900 gemaakt is. Van Gogh is één van de belangrijkste kunstenaars van die beweging. Sleutelwoorden in deze stijl zijn emotie overbrengen, structuur en compositie. Ook staat de stijl bekend om symbolische betekenissen en sociale visie. Postimpressionisten stonden erom bekend dat ze met hun werk opkwamen voor hun vrijheid om te breken met de traditie en hun eigen visie na te streven. Ze gingen zelfs nog een stap verder door de meest burgerlijke regels van smaak volledig te verwerpen. Postimpressionisten waren ontevreden met de constante focus op de natuur, het licht en de vluchtige indrukken van het impressionisme. Ze weigerden de natuur te imiteren, waardoor symbolische, spirituele en emotionele betekenis een belangrijke rol kregen in de schilderkunst.
Bronnen:
Algemene kunstgeschiedenis – Hugh Honour & John Fleming
KUNST begrijpen – Stephen Little